අමෙරිකාව විසින් පනවා ඇති ලද නව තීරු බදු සම්බන්ධයෙන් හිටපු ජනාධිපති රනිල් වික්‍රමසිංහ මහතා විශේෂ නිවේදනයක් නිකුත් කරයි.
අදාල සම්පූර්ණ නිවේදනය මෙසේය.
ඇමරිකා එක්සත් ජනපදයේ ඊනියා “අන්‍යෝන්‍ය” තීරුබදු සහ චීනය ඇමරිකා එක්සත් ජනපදයෙන් පළිගැනීමේ අරමුණින් තීරුබදු පැනවීම හරහා වෙළඳ යුද්ධයක් ආරම්භ වෙමින් පවතී. ගෝලීයකරණයක් සහ WTO නීති එයට සහාය දක්වමින් අවසන් වනු ඇතැයි අපේක්ෂා කෙරේ.
දැන් ප්‍රධාන ආර්ථික බලවතුන් එකිනෙකාට අභියෝග කරන හෝ ඔවුන් සමඟ සහයෝගයෙන් කටයුතු කරන අවිනිශ්චිත කාල පරිච්ඡේදයකට තුඩු දෙන හෝ තත්ත්වයක් නිර්මාණය වෙමින් තිබේ. වර්තමාන ලෝක ප්‍රජාවේ මේ බිඳවැටීමේදී, වඩාත්ම බලපෑමට ලක්වන්නේ ශ්‍රී ලංකාව වැනි කුඩා රටවල් වන අතර, භාණ්ඩ එකක් හෝ දෙකක් හෝ අපනයනය කරන ආර්ථික ඇති ඒ රටවල ඇමරිකා එක්සත් ජනපදය ප්‍රධාන වෙළඳපොළ වෙයි.
සාකච්ඡාවලින් පසුව පවා තීරුබදු අප්‍රේල් 2 වැනි දිනට පෙර පැවති මට්ටම් කරා ආපසු නොඑනු ඇත. මෙය ශ්‍රී ලංකාවේ අපනයනවල බාධාවක් ඇති කරන අතර, එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස කර්මාන්ත ශාලා වැසීමට සහ විශාල පරිමාණයේ රැකියා වලින් දොට්ට දැමීම් සිදු වෙයි. එය කර්මාන්තයට අනුව 100,000 ක් පමණ විය හැකිය. ඒ හා සමානව, පුළුල් වන වෙළඳ හිඟය ජංගම ගිණුම් හිඟය ද ඇති කරයි. සමස්ත බාහිර වෙළඳාමට බලපෑම් එල්ල වීමත් සමඟ, රජයට තීරුබදු සහ සුරාබදු වලින් ඇස්තමේන්තුගත ආදායම ලබා ගැනීමට නොහැකි වන තත්ත්වයක් උද්ගත වීමට පුළුවන.
ශ්‍රී ලංකාවේ පමණක් නොව අසල්වැසි රටවල ද පිරිහෙන ආර්ථික තත්ත්වය හේතුවෙන් දේශපාලන කැලඹීම් ඇතිවීමේ දැඩි හැකියාවක් පවතී. ප්‍රතිකර්ම ක්‍රියා මාර්ග තීරණය කිරීමේදී පහත සඳහන් පියවර සලකා බැලිය යුතුය.
1) 2025 ජනවාරි මාසයේදී හඳුන්වා දීමට නියමිතව තිබූ ජාතික තීරුබදු ප්‍රතිපත්තිය 2024 ජුනි මාසයේදී අමාත්‍ය මණ්ඩලය විසින් අනුමත කරන ලදී.
2025 ජනවාරි 1 වැනි දින සිට ක්‍රියාත්මක කිරීමට නියමිත සරල කළ තීරුබදු හතරක (0%, 10%, 20% 30%) බොහෝ පැරා-තීරුබදු ඉවත් කිරීමට නියමිතව තිබිණ. තීරුබදු විනිවිදභාවය, අනුකූලතාව සහ පුරෝකථනය කිරීමේ මූලධර්ම මත පදනම් විය යුතු විණ. වෙළඳාම නොවන බාධකය දෙස අවධානය යොමු කර 2025 දී වේගවත්ව ක්‍රියාත්මක කිරීම සඳහා එක් මධ්‍යස්ථානයක් කැබිනට් මණ්ඩලය විසින් අනුමත කරන ලදී. මෙතෙක් මේවා ක්‍රියාත්මක කර නැත.
2) යුරෝපා සංගමය සමඟ යෝජිත GSP Plus යටතේ, ශ්‍රී ලංකාව සහ රටවල් හතක් තීරුබදු රහිත කලාපයක් තනයි. GSP Plus සඳහා සුදුසුකම් ලැබීමට නම්, අප පහත සඳහන් සම්මුතී 27 ට පක්ෂ විය යුතුය.
- සිවිල් සහ දේශපාලන අයිතිවාසිකම් පිළිබඳ ජාත්‍යන්තර සම්මුතිය
– International Covenant on Civil and Political Rights - ආර්ථික සමාජීය සහ සංස්කෘතික අයිතිවාසිකම් පිළිබඳ ජාත්‍යන්තර සම්මුතිය
– International Covenant on Economic Social and Cultural Rights - සියලු ආකාරයේ වාර්ගික වෙනස්කම් කිරීම් තුරන් කිරීම පිළිබඳ ජාත්‍යන්තර සම්මුතිය
– International Covenant on the Elimination of All Forms of Racial Discrimination - කාන්තාවන්ට එරෙහි සියලු ආකාරයේ වෙනස්කම් කිරීම් තුරන් කිරීම පිළිබඳ සම්මුතිය
– International Covenant on Elimination of All Forms of Discrimination Against Women - වධහිංසා පැමිණවීම සහ අනෙකුත් කුරිරු, අමානුෂික හෝ අවමන් සහගත සැලකිලි
හෝ දඬුවම්වලට එරෙහි සම්මුතිය – Convention Against Torture and other Cruel, Inhuman or Degrading Treatment or Punishment - ළමා අයිතිවාසිකම් පිළිබඳ සම්මුතිය – Convention on the Rights of the Child
- ජන සංහාර අපරාධ වැළැක්වීම සහ දඬුවම් කිරීම පිළිබඳ සම්මුතිය
– Convention on the Prevention and Punishment of the Crime of Genocide - රැකියාවට ඇතුළත් වීමේ අවම වයස – Minimum Age for Admission to Employment
- ළමා ජීවිතයේ නරකම ආකාර ඉවත් කිරීම සඳහා තහනම් කිරීම සහ ක්ෂණික
ක්‍රියාමාර්ග ශ්‍රමය – Prohibition and Immediate Action for the Elimination of the
Worst Forms of Child Labour - බලහත්කාර ශ්‍රම සම්මුතිය අහෝසි කිරීම – Abolition of Forced Labour Convention
- බලහත්කාර ශ්‍රම සම්මුතිය – Forced Compulsory Labour Convention
- සමාන වටිනාකමක් ඇති වැඩ සඳහා පිරිමි සහ කාන්තා සේවකයින්ට සමාන වේතනය
– Equal Remuneration of Men and Women Workers for Work of Equal Value Convention - රැකියා සහ රැකියා සම්බන්ධයෙන් වෙනස්කම් කිරීම – Discrimination in Respect of
Employment and Occupation Convention - සංගමයේ නිදහස සහ සංවිධානාත්මක අයිතිය ආරක්ෂා කිරීමේ සම්මුතිය – Freedom of Association and Protection of the Right to Organise Convention
- සංවිධානය වීමට සහ සාමූහිකව කේවල් කිරීමට ඇති අයිතියේ මූලධර්ම යෙදීම.
– Application of the Principles of the Right to Organise and to Bargain Collectively Convention - වර්ණභේදවාදයේ අපරාධ මර්දනය සහ දඬුවම් පිළිබඳ ජාත්‍යන්තර සම්මුතිය
– International Convention on the Suppression and Punishment of the Crème of Apartheid - ඕසෝන් ස්ථරය ක්ෂය කරන ද්‍රව්‍ය පිළිබඳ මොන්ට්‍රියල් ධූරාවලිය – Montreal
Protocol on Substances that deplete the Ozone Layer - අන්තරායකර අපද්‍රව්‍යවල දේශසීමා හරහා චලනයන් පාලනය කිරීම පිළිබඳ බාසල්
සම්මුතිය සහ ඒවා බැහැර කිරීම .- Basel Convention on the Control of Trans boundary Movements of Hazardous Wastes and Their Disposal - නොනවතින කාබනික දූෂක පිළිබඳ ස්ටොක්හෝම් සම්මුතිය – Stockholm
Convention on persistent Organic Pollutants - වඳවීමේ තර්ජනයට ලක්ව ඇති විශේෂවල ජාත්‍යන්තර වෙළඳාම පිළිබඳ සම්මුතිය
– Convention on International Trade in Endangered Species - ජෛව විවිධත්වය පිළිබඳ සම්මුතිය – Convention on Biological Diversity
- ජෛව ආරක්ෂාව පිළිබඳ කාටජිනා ධූරාවලිය. – Cartagena Protocol on Biosafety
- දේශගුණික විපර්යාස පිළිබඳ එක්සත් ජාතීන්ගේ රාමු සම්මුතියට කියෝතෝ ධූරාවලිය. – Kyoto Protocol to the UN Framework Convention on Climate Change
- මත්ද්‍රව්‍ය පිළිබඳ එක්සත් ජාතීන්ගේ තනි සම්මුතිය – UN Single Convention on Narcotic Drugs
- මනෝචිකිත්සක ද්‍රව්‍ය පිළිබඳ එක්සත් ජාතීන්ගේ සම්මුතිය – UN Convention on Psychotropic Substances
- මත්ද්‍රව්‍ය සහ මනෝචිකිත්සක ද්‍රව්‍යවල නීති විරෝධී ප්‍රවාහනයට එරෙහි එක්සත්
ජාතීන්ගේ සම්මුතිය – UN Convention against Traffic in Narcotic Drugs and Psychotropic Substances - මෙක්සිකෝ දූෂණයට එරෙහි එක්සත් ජාතීන්ගේ සම්මුතිය – Mexico UN Convention Against Corruption
මේ සම්මුතීන් බොහොමයකට අපි පාර්ශවකරුවන් වෙමු . එබැවින් මැයි මාසය වන විට ශ්‍රී ලංකාවට පැමිණෙන විට යුරෝපා සංගමය සමඟ සාකච්ඡා කිරීමට රජය වහාම පියවර ගත යුතුය.
3) ඉන්දියානු වෙළඳපොළට ප්‍රවේශ වීම සඳහා මාස 3ක් ඇතුළත ඉන්දියාව සමඟ ECTA
සාකච්ඡා අවසන් කිරීමට රජය සියලු පියවර ගත යුතුව පවතී.
4) තායිලන්ත-ශ්‍රී ලංකා නිදහස් වෙළඳ ගිවිසුම වහාම ක්‍රියාත්මක කළ යුතුය.
මේ අතර හිටපු ජනාධිපතිවරයාගේ අදහස් අනුව යමින් ට්‍රම්ප්ගේ තීරුබදු ප්‍රශ්නයෙන් ගොඩ යෑම සඳහා ශ්‍රී ලංකාව කලාපීය විස්තීර්ණ ආර්ථික හවුල්කාරිත්වය (Regional Corporation economic partnership – RCEP ) වෙත ඇතුළත් විය යුතු බව සමගි ජන බලවේග පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රි හර්ෂ ද සිල්වා මහතා පවසයි.
ආකල්ප වෙනස් කර නොගතහොත් රට ඉදිරියට ගෙන යෑමට නොහැකි බව ඊයේ (06) කොළඔ පැවති මාධ්‍ය හමුවකට එක් වෙමින් ඔහු පවසා සිටියේය.
චීනය, ඔස්ට්‍රේලියාව, නවසීලන්තය, ජපානය වැනි රටවල් ඇතුළත් ලෝව විශාලතම ආර්ථික කලාපය ලෙස පරිවර්තනය වෙමින් තිබෙන කලාපීය විස්තීර්ණ ආර්ථික හවුල්කාරිත්වය – RCEP වෙත ලංකාව ඇතුළත් විය යුතු බව ඔහු මෙහිදී අවධාරණය කළ අතර මෙම RCEP සඳහා බැඳෙන්නට කොන්දේසි තිබෙන බවත් කොන්දේසිවලට යටත් නොවී එම භූ කලාපීය එකතුවට බැඳෙන්නට නොහැකි බවත් ඔහු පවසයි.
ඒ සඳහා ආර්ථික හා තාක්ෂණ සංස්ථාමය ගිවිසුම (Economic and technology corporation agreement ETCA) ක්‍රියාත්මක කිරීම, සිංගප්පූරු නිදහස් වෙළෙඳ ගිවිසුම ක්‍රියාත්මක කිරීම අවශ්‍ය බව මන්ත්‍රිවරයා කියා සිටියේය.
ඒ වෙනුවෙන් ආකල්ප වෙනස් කර ගත යුතු බව පැවසු හර්ෂ මහතා මේ දේවල් සිදු කරන ආකාරය පිළිබඳව සමගි ජන බලවේගයේ ‘බ්ලූ ප්‍රින්ට්’ ආර්ථික දැක්මේ තිබෙන බව සඳහන් කළේය.
එසේ ම, ඇමෙරිකාවෙන් බද්දක් පනවන තුරු සිටින්නේ නැතිව එය අවම කර ගැනීමට වැඩසටහනක් සකස් කරන්නැයි මාර්තු 6 වන දා සිට ප්‍රකාශ කළ නමුත් එම ප්‍රකාශ වැඩකට නැතැයි කී බව ත් දැන් පැනවූ බදු සම්බන්ධව සෙවීමට කමිටුවක් පත් කර ඇති බවත් මන්ත්‍රිවරයා පවසයි.
මන්ත්‍රිවරයා තවදුරටත් කියා සිටියේ ඇමෙරිකන් තීරු බදු පැනවීම ගැන ඉන්දියාව සහ අනෙකුත් රටවල් ක්‍රියා කළ ආකාරය පිළිබඳව සමගි ජන බලවේගය රජයට පැහැදිලි කර දුන් බවයි.
කෙසේ නමුත් අප රටේ අපනයන විශාල ප්‍රමාණයක් යොමුවන ඇමෙරිකා එක්සත් ජනපදය ඒ මත 44%ක ප්‍රතිචාරාත්මක බද්දක් පැනවීම නිසා අපේ නිෂ්පාදනවල තරගකාරීත්වය නැති වී ඇති බව විපක්ෂ නායක සජිත් ප්‍රේමදාස මහතා පවසයි.
අප රටේ ඇඟලුම් අපනයනවලින් 40%ක් ඇමෙරිකාවට යවන බවත් මේ ගැන රජය දැනුවත් කළේ දැනට මාස කිහිපයකට පෙර සිට බවත් විපක්ෂ නායකවරයා ප්‍රකාශ කරයි.
එහතේ රජය ඒ ගැන තැකීමක් නොකර උද්දච්චකමින් ඒවා විහිළුවට ලක් කරමින් සිටියත් අද වන විට මෙම බදු පැනවීම අප්‍රේල් 9 වැනි දා සිට ක්‍රියාත්මක කරන බවත් හෙතෙම පෙන්වා දෙයි.
අලුත් අවුරුදු නිවාඩුවට ගෙදර යන ඇඟලුම් කම්හල් සේවක සේවිකාවන්ට අලුත් අවුරුදු නිවාඩුව අවසන් වන විට රැකියාවේ අවිනිශ්චිතභාවයක් මතුවිය හැකි බවට ද ඔහු අනතුරු අඟවයි.
මේ නිසා කර්මාන්තශාලා කඩා වැටී රැකී රක්ෂා අහිමි වී ආර්ථික වර්ධන වේගය පහළ ගොස් සමස්ත ජනතාවටම බරපතල හානියක් සිදුවන බවත් මෙය 2028 ණය ගෙවීමට ද විශාල බාධාවක් බවත් විපක්ෂ නායක සජිත් ප්‍රේමදාස මහතා සඳහන් කරයි.
විපක්ෂ නායක සජිත් ප්‍රේමදාස මහතා මේ බව කියා සිටියේ නාත්තන්ඩිය ආසනයේ පැවැති මැතිවරණ ප්‍රචාරක ජනහමුවක් අමතමිනි.
මේ අතර මාතර වැලිගම ප්‍රදේශයේ පෞද්ගලික ඇඟලුම් කර්මාන්ත ශාලාවක ඊයේ රාත්‍රියේ උණුසුම් තත්ත්වයක් හටගෙන තිබේ.
ආයතන ප්‍රධානීන් විසින් මෙවර අලුත් අවුරුදු බෝනස් දීමනා ලබාදීමට හැකියාවක් නැති බව පැවසීම හේතුවෙන් මෙම තත්ත්වය ඇතිවිය.
ආයතන ප්‍රධානියාව කර්මාන්ත ශාලාවේ සේවකයන් විසින් නිවාස අඩස්සියේ තබා විරෝධතාවයක යෙදීමත් සමඟ පොලිසිය ද එම ස්ථානයට පැමිණිය පැමිණ තත්ත්වය පාලනය කළහ.
ආයතනය පාලනාධකාරිය සඳහන් කර ඇත්තේ ඇමෙරිකාව විසින් ශ්‍රී ලංකාවට පනවා ඇති නව බදු හේතුවෙන් අලුත් අවුරුදු ප්‍රසාද දීමනාව ලබාදීමට නොහැකි බවයි.
පොලිසිය පැමිණ තත්ත්වය පාලනය කළ ද අද පෙරවරුව වනතෙක්ම එහි සේවකයන් ආයතන පිවිසුම් දොරටුව අවහිර කරමින් විරෝධතාවය නියැලී තිබේ.